Het moet niet uitmaken waar je wordt geboren

Aanleiding voor het artikel was het uitbrengen van de ‘Kansenatlas’ door het economisch onderzoeksbureau SEO. “Op het oog mogen gemeenten sterk op elkaar lijken, toch kunnen de kansen op een welvarend leven sterk verschillen”, zeggen de auteurs. Het maakt uit waar in Nederland je wordt geboren voor de kansen die je hebt. Rico in Alphen komt er wel. Bartje in Emmen komt er niet. Dat is niet uit te leggen. 

Geen gelijke kansen 

Hoe zorgen we voor gelijke kansen voor ieder kind? Het begint met aandacht voor het probleem. Die is er. Burgemeesters van de 16 stedelijke vernieuwingsgebieden in Nederland presenteerden in juni vorig jaar een manifest aan minister Ollongren om samen met hen en stedelijke partners een ‘sociaal offensief’ te starten in de benoemde aandachtsgebieden. Vijf opgaven werden benoemd die in alle steden spelen en nauw met elkaar verbonden zijn: het inlopen van onderwijsachterstanden, snelle toeleiding naar werk, schuldhulpverlening, extra inzet voor kinderen en jongeren en acties op het gebied van ondermijning en leefbaarheid. Het zijn problemen die maken dat kinderen die in deze buurten worden geboden minder kansen hebben dan baby’s die elders hun wiegje hebben staan. Herinnert u zich Anyssa en Yunuscan nog? Zij schitterden in de tv-documentaire ‘Klassen’ over een basisschool in Amsterdam-Noord. Het zijn kinderen die veel in hun mars hebben en op achterstand worden gezet door factoren waar zij zelf geen invloed op hebben. 

Aandacht, waardering en verbinding 

Gelukkig zijn er veel leraren en wijkbeheerders en bestuurders die hun handen uit de mouwen steken en verder kijken dan hun eigen primaire taak. Je vindt ze in alle 16 stedelijke vernieuwingsgebieden.  Gemeenten, woningcorporaties, scholen, werkgevers en aanbieders in het sociaal domein vinden en verbinden elkaar met een domeinoverschrijdende ‘wijkaanpak’. Zo kent Zaanstad het Pact Poelenburg-Peldersveld, is Amsterdam Zuidoost gestart met ZO=Zuidoost, Den Haag Zuidwest met Zuidwest op z’n best, werken organisaties in Rotterdam Zuid samen in het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) en slaan organisaties in Woensel West de handen ineen. Bemoedigend en hoopgevend. Bovenal broodnodig.

Wijkaanpak: lange adem & samen

De opgave in de verschillende gebieden komt overeen. Toch kent ieder gebied zijn eigen couleur locale en aanpak. Uit diverse wijkaanpakken kunnen we rode draden en bouwstenen halen die essentieel zijn om te kunnen slagen. Een burgemeester die zich uitspreekt en voorop gaat helpt enorm. Bestuurlijke verankering is cruciaal. Net als een lange adem. Er gaan een generatie en meerdere kabinetsperiodes overheen voor een kansrijk succes. Dit vraagt om een plan, daadkracht én financieel mandaat. Hier is het Rijk aan zet. Laat een minister van Wonen ook een minister van Wijken zijn. Een minister die zich domeinoverstijgend inzet, over Haagse departementen heen opereert. De aanpak in de 16 gebieden maakt dan goede kans een blijvend succes voor onze kinderen te zijn, voor volgende generaties. En dat succes kan de springplank zijn voor andere delen van het land. Om in de woorden van Obama te spreken (vrije vertaling): “...als je een straat in beweging krijgt dan krijg je een wijk in beweging. Als je een wijk in beweging krijgt, krijg je een stad in beweging. En als je een stad in beweging krijgt, krijg je een land in beweging.’’

Met inspiratie en lef kansen in overvloed

We zien en ervaren in onze eigen dagelijkse praktijk, in onze eigen steden Amsterdam en Den Haag, dat er kansen in overvloed zijn. We kunnen en moeten volop aanwezige krachten in onze wijken benutten. Met elkaar leggen we verbindingen tussen wonen, werk, onderwijs, veiligheid en zorg, zodat we kansen verzilveren. Door te experimenteren en de krachten in de wijken te benutten. Niet óver deze kansrijke mensen praten maar mét hen. Niet uitgebreide plannen maken en uren vergaderen, maar samen aan de slag. Ons credo hierbij is: we doen het maximale met de middelen die we nu hebben.  Woningcorporaties zijn geen duizend-dingen-doekje en we kunnen heus niet alles oplossen. Als organisaties die in de haarvaten van buurten zitten en tot in lengte van dagen blijven zitten, kunnen we wel een belangrijke bijdrage leveren. Een cruciale bijdrage, durven we wel te zeggen. In aanjagen, agenderen en vooral verbinden met mensen en andere domeinen. Zodat de kinderen van Rico in Alphen en de kinderen van Bartje in Drenthe wél gelijke kansen hebben. 

Henrike Klok, roerganger ‘samen werken aan sterke buurten’ bij Rochdale. Rochdale is intensief betrokken bij het MasterplanZO= Zuidoost, het Pact Poelenburg-Peldersveld en Amsterdam Nieuw-West.

Mohamed Baba, trekker bestuurlijke alliantie Den Haag Zuidwest ‘Wonen en samenlevingsopbouw’, bestuursvoorzitter Haag Wonen.